Trong Cơn Mất Ngủ| En El Insomnio – Virgilio Piñera

Virgilio Piñera Llera, sinh năm 1912 và mất năm 1979, là một trong những tác giả lỗi lạc nhất của Cuba cũng như của châu Mỹ Latin nói chung. Sáng tác của ông rất đa dạng, gồm kịch (hơn 20 vở), tiểu thuyết (3 cuốn) và vô số truyện gắn, tiểu luận cũng như thơ. Có thời gian, hơn 12 năm, ông sống ở Argentina, sau, ông quay về Cuba một tháng trước khi cuộc cách mạng bùng nổ vào năm 1958. Dưới chế độ cộng sản, việc ông sáng tác theo khuynh hướng siêu thực và việc ông công khai viết về hiện tượng đồng tính luyến ái khiến nhà cầm quyền không vừa ý. Lúc ông qua đời, không có tờ báo nào ở Cuba nhắc đến. Tuy nhiên, càng về sau, người ta càng thấy ông là một cây bút lớn trong tiếng Tây Ban Nha. Gần đây, tác phẩm của ông được tái bản và được dịch ra rất nhiều ngôn ngữ trên thế giới.

***

TRONG CƠN MẤT NGỦ

Người đàn ông đi nằm sớm. Nhưng hắn không ngủ được. Cũng tự nhiên thôi, hắn xoay qua xoay lại trên giường. Hắn cuộn mình trong những tấm ra. Đốt một điếu thuốc. Đọc một chút.

Rồi hắn tắt đèn. Nhưng hắn cũng không thể ngủ. Lúc ba giờ sáng hắn ngồi dậy. Đánh thức người bạn ở nhà bên cạnh và tâm sự rằng hắn không thể ngủ được. Hắn xin bạn một lời khuyên. Người bạn khuyên là hắn nên đi dạo một chút cho đến khi thấm mệt. Rồi sau đó uống một tách trà hoa đoạn rồi tắt đèn. Hắn làm tất cả những điều ấy nhưng vẫn không cách gì ngủ được. Hắn lại ngồi dậy.

Lần này hắn chuyển sang cầu cứu bác sĩ. Như mọi khi bác sĩ nói dông nói dài nhưng hắn vẫn không thấy buồn ngủ. Lúc sáu giờ sáng hắn nạp đạn vào một khẩu súng lục và bắn một phát vỡ sọ.

Người đàn ông đã chết nhưng hắn vẫn không thể nào ngủ được. Bệnh mất ngủ là một thứ gì đó vô cùng dai dẳng.

Virgilio Piñera (1946)

===
Phan Quỳnh Trâm dịch nguyên tác tiếng Tây Ban Nha, trong Cuentos breves y extraordinarios, do Jorge Luis Borges & Adolfo Bioy Casares biên tập. Losada xuất bản tại Buenos Aires, 1989 (1957).
===

EN EL INSOMNIO

El hombre se acuesta temprano. No puede conciliar el sueño. Da vueltas, como es lógico, en la cama. Se enreda entre las sábanas. Enciende un cigarro. Lee un poco.

Vuelve a apagar la luz. Pero no puede dormirse. A las tres de la madrugada se levanta. Despierta al amigo de al lado y le confía que no puede dormir. Le pide consejo. El amigo le aconseja que haga un pequeño paseo a fin de cansarse un poco. Que en seguida tome una taza de tilo y que apague la luz. Hace todo esto pero no logra dormir. Se vuelve a levantar.

Esta vez acude al médico. Como siempre sucede el médico habla mucho pero el hombre no se duerme. A las seis de la mañana carga un revólver y se levanta la tapa de los sesos.

El hombre está muerto pero no ha podido quedarse dormido. El insomnio es una cosa muy persistente.

Virgilio Piñera (1946)