Sự khác biệt giữa “ai” và “cái gì” trong cốt lõi của tình yêu là điều ngăn cách trái tim. Tình yêu là tình yêu ai đó hay là tình yêu cái gì đó? Người ta thường nói rằng tình yêu là sự rung động của trái tim. Phải chăng tim tôi rung động bởi vì ai đó chỉ “là một, là riêng, là thứ nhất”. Tôi yêu em bởi vì em là em. Hay tôi yêu những phẩm chất của em, vẻ đẹp của em, trí thông minh của em. Thông thường tình yêu bắt đầu bởi một sự quyến rũ nào đó. Người ta bị thu hút bởi vì người kia là thế này hay thế khác. Ngược lại, tình yêu thất vọng và chết đi khi người ta bắt đầu ngộ ra rằng người kia không xứng đáng với tình yêu của chúng ta. Người kia chẳng phải là thế này hay thế nọ. Vì thế nên khi tình yêu chết đi, dường như người ta không còn yêu nhau nữa không phải bởi chính bản thân họ, mà bởi vì họ như thế này hay như thế nọ. Nói cách khác, lịch sử của tình yêu, cốt lõi của tình yêu, bị phân rẽ giữa “ai” và “cái gì”. Câu hỏi về “sự hiện hữu”, quay trở lại triết học, bởi vì câu hỏi đầu tiên của triết học là: Như thế nào “là hiện hữu”? “Hiện hữu” nghĩa là gì? Câu hỏi về chính sự hiện hữu đã luôn phân biệt giữa “ai” và “cái gì”. Là ai đó, hay là cái gì đó? Tôi nói một cách trừu tượng, nhưng tôi cho rằng bất kỳ ai bắt đầu yêu, đang yêu hay không còn yêu nữa, đều bị kẹt giữa sự phân chia giữa “ai” và “cái gì”. Hắn muốn chân thành với ai đó – một cách duy nhất, một cách không thể thay thế được- và rồi hắn nhận ra rằng người đó không phải là x hay y. Người ấy không có những phẩm chất, những thuộc tính, những hình dung mà tôi vẫn tưởng là tôi yêu. Vì thế sự chung thủy cũng bị đe dọa bởi sự khác biệt giữa “ai” và “cái gì”.
—
Phan Quỳnh Trâm lược dịch từ phỏng vấn của Derrida: youtube https://www.youtube.com/watch?v=dj1BuNmhjAY&w=560&h=315
—
The difference between “the who” and “the what” at the heart of love, separates the heart. Is love the love of someone or the love of some thing? It is often said that love is the movement of the heart. Does my heart move because I love someone who is an absolute singularity. I love you because you are you. Or do I love your qualities, your beauty, your intelligence. Often love starts with some type of seduction. One is attracted because the other is like this or like that. Inversely, love is disappointed and dies when one comes to realize the other person doesn’t merit our love. The other person isn’t like this or that. So at the death of love, it appears that one stops loving another not because of who they are but because they are such and such. That is to say, the history of love, the heart of love, is divided between “the who” and “the what”. The question of being, to return to philosophy, because the first question of philosophy is: What is it to be? What is “being”? The question of being is itself always already divided between who and what. Is “Being” someone or something? I speak of it abstractly, but I think that whoever starts to love, is in love or stops loving, is caught between this division of the who and the what. One wants to be true to someone—singularly, irreplaceably—and one perceives that this someone isn’t x or y. They didn’t have the qualities, the properties, the images, that I thought I’d loved. So fidelity is threatened by the difference between the who and the what.
phan quỳnh trâm | quincy phan 