Pablo Neruda năm 12 tuổi
BÀI THƠ ĐẦU TIÊN CỦA TÔI
Tôi thường được hỏi, tôi làm bài thơ đầu tiên khi nào, từ lúc nào thì thơ ca bắt đầu nảy sinh trong tôi.
Tôi sẽ cố nhớ. Một lần, lâu lắm rồi, từ thời thơ ấu, khi tôi chỉ vừa mới tập viết chữ, tôi cảm thấy trong người dâng trào một xúc động mãnh liệt và tôi nguệch ngoạc viết xuống vài dòng chữ hơi có vần, nhưng chúng khá xa lạ với tôi, không giống như ngôn ngữ của đời sống hàng ngày.
Bị ngộp thở bởi một cảm giác lo âu thâm trầm, một cảm giác tôi chưa từng cảm thấy, nó như sự đau khổ và buồn bã, tôi viết lại bài thơ một cách gọn gàng trên một một tờ giấy. Đó là bài thơ tôi viết cho mẹ tôi (*), nói cách khác, cho người mà tôi biết qua người mẹ kế như thiên thần của tôi, người mà cái bóng nhẹ nhàng của bà đã bảo bọc tôi suốt thời thơ ấu.
Hoàn toàn không có khả năng tự đánh giá tác phẩm đầu tay của mình, tôi đưa nó cho bố mẹ tôi. Họ đang ngồi trong phòng ăn, đắm chìm trong những mẩu chuyện trong yên lặng, những mẩu chuyện mà, hơn cả một dòng sông, ngăn cách thế giới của con nít và của người lớn. Vẫn còn run rẩy bởi lần viếng thăm đầu tiên của nàng thơ, tôi trao cho họ mảnh giấy có mấy câu thơ của tôi.
Bố tôi cầm nó trong hai tay một cách lơ đễnh, đọc nó một cách lơ đễnh, trả lại cho tôi một cách lơ đễnh, rồi hỏi:
– Con chép nó từ đâu ra vậy?
Rồi ông tiếp tục nói với mẹ tôi về những công việc quan trọng và xa xôi của ông. Tôi nhớ mang máng bài thơ đầu tiên của tôi đã được ra đời như thế và đó cũng là lần tôi nhận được những lời phê bình văn học vô trách nhiệm đầu tiên trong đời.
(*) Mẹ ruột của Pablo Neruda mất chỉ hơn một tháng sau khi ông ra đời. Bố ông lấy vợ khác không lâu sau đó và bà là người đã nuôi dưỡng ông cho đến khi trưởng thành.
===
Phan Quỳnh Trâm trích dịch từ nguyên tác tiếng Tây Ban Nha từ hồi ký của Pablo Neruda, Confieso que he vivido, Seix Barra, 1974.
===
MI PRIMER POEMA
Muchas veces me han preguntado cuándo escribí mi primer poema, cuándo nació en mí la poesía.
Trataré de recordarlo. Muy atrás en mi infancia y habiendo apenas aprendido a escribir, sentí una vez una intensa emoción y tracé unas cuantas palabras semirrimadas, pero extrañas a mí, diferentes del lenguaje diario. Las puse en limpio en un papel, preso de una ansiedad profunda, de un sentimiento hasta entonces desconocido, especie de angustia y de tristeza. Era un poema dedicado a mi madre, es decir, a la que conocí por tal, a la angelical madrastra cuya suave sombra protegió toda mi infancia. Completamente incapaz de juzgar mi primera producción, se la llevé a mis padres. Ellos estaban en el comedor, sumergidos en una de esas conversaciones en voz baja que dividen más que un río el mundo de los niños y el de los adultos. Les alargué el papel con las líneas, tembloroso aún con la primera visita de la inspiración. Mi padre, distraídamente, lo tomó en sus manos, distraídamente lo leyó, distraídamente me lo devolvió, diciéndome:
—¿De dónde lo copiaste?
Y siguió conversando en voz baja con mi madre de sus importantes y remotos asuntos.
Me parece recordar que así nació mi primer poema y que así recibí la primera muestra distraída de la crítica literaria.
