Nơi tôi chưa từng đến | The Place Where I’ve Not Been – Yehuda Amichai

Yehuda Amichai (1924 –2000) được xem là nhà thơ lớn nhất của Israel trong thế kỷ 20 và là một trong những nhà thơ nổi tiếng trên thế giới từ thập niên 1960 về sau. Sinh ở Đức, ông thông thạo cả tiếng Đức lẫn tiếng Hebrew. Ông được xem là người đầu tiên sử dụng khẩu ngữ của tiếng Hebrew để sáng tác và biến nó thành một thứ ngôn ngữ thơ ca thực sự. Đề tài thơ Amichai thường là các sinh hoạt hàng ngày nhưng từ đó ông nâng lên một tầm triết lý sâu sắc ít nhiều có tính chất phổ quát và một chút châm biếm ý vị. Cũng giống phần lớn các nhà thơ Do Thái khác, ông cũng thường bị dằn vặt với vấn đề đức tin. Ông hay đề cập đến vấn đề tôn giáo và hình ảnh của Thượng đế đã bị trần tục hoá. Điểm nhiều nhà phê bình Do Thái khen ngợi Amichai nhất là ở khía cạnh nhạc điệu trong thơ ông. Nhiều người cho thơ ông là những vở kịch của âm thanh. Bởi vậy, thơ ông được phổ nhạc rất nhiều. Nhưng điều đó lại khiến ông bị thiệt thòi khi dịch sang các ngôn ngữ khác.Trên tờ Times Literary Supplement, Ted Hughes nhận xét: “Càng ngày tôi càng tin Amichai là một trong những giọng thơ lớn nhất, tinh yếu nhất và sẽ tồn tại lâu dài nhất trong thế kỷ vừa qua”. Nhà thơ Octavio Paz cũng khen ngợi: “Ông là một trong những nhà thơ vĩ đại nhất của chúng ta… Một khi chúng ta đã đọc thơ của ông rồi, chúng ta không thể nào quên được”.

Nơi tôi chưa từng đến

Nơi tôi chưa từng đến
Tôi sẽ không bao giờ đến.
Nơi tôi đã từng đến.
Thì như thể tôi chưa từng đến. Người ta
lưu lạc
thật xa những nơi chốn họ được sinh ra và
xa lắc những từ ngữ được nói
Như thể bằng miệng của họ
Và vẫn còn mở to lời hứa
Mà họ đã được hứa

Rồi họ ăn đứng và họ chết ngồi
Rồi nằm xuống họ nhớ.
Rồi những gì tôi không bao giờ trong đời quay lại
Và nhìn lại, tôi yêu mãi mãi.
Chỉ có kẻ xa lạ mới trở lại nơi chốn của tôi. Nhưng tôi sẽ
ghi lại
Tất cả những điều này xuống, một lần nữa, như Moses đã làm

Sau khi ông đã đập nát những bảng chứng đầu tiên

—
Phan Quỳnh Trâm dịch từ bản dịch tiếng Anh “The Place Where I’ve Not Been” của Assia Gutmann trong Yehuda Amichai, Selected Poems (Penguin Books, 1971).
—

The Place Where I’ve Not Been
 
The place where I have not been
I never shall be.
The place where I have been
Is as though I have never been there. People
stray
Far from the places where they were born
And far from the words which were spoken
As if by their mouths
And still wide of the promise
Which they were promised.

And they eat standing and die sitting
And lying down they remember.
And what I shall never in the world return to
And look at, I am to love for ever.
Only a stranger will return to my place. But I will
set down
All these things once more, as Moses did,

After he smashed the first tablets.

Source: Yehuda Amichai, Selected Poems (Penguin Books, 1971).