LANGSTON HUGHES
(1902-1967)
Langston Hughes là một trong những nhà thơ da đen đầu tiên ở Mỹ có thể sống được bằng ngòi bút và đồng thời cũng là một trong những nhà thơ gốc Phi châu viết bằng tiếng Anh xuất sắc nhất trong thế kỷ 20. Ông làm nhiều nghề khác nhau và đi rất nhiều nơi trên thế giới, từ châu Mỹ đến châu Phi, từ châu Âu đến châu Á. Ông hết sức quan tâm đến vấn đề tự do và bình đẳng, không ngừng lên tiếng tranh đấu cho quyền lợi của những người da đen dù không bao giờ ông thực sự dấn thân vào chính trị (có lúc người ta nghi ngờ ông theo cộng sản, nhưng thật ra không phải). Vào những thập niên cuối đời, ông chọn sống trong khu da đen ở New York, và được xem là một “Shakespeare của khu da đen”.
Là một cây bút đa tài và đa năng, Langston Hughes viết nhiều thể loại. Tổng cộng, ông xuất bản 16 tập thơ, 10 tập truyện ngắn, hai cuốn tiểu thuyết, một cuốn tự truyện gồm 2 tập, chín cuốn sách cho trẻ em và nhiều kịch bản sân khấu, điện ảnh và truyền thanh cũng như vô số các bài báo về văn học, lịch sử, văn hoá và chính trị. Ông là người biên tập hai trong ba tuyển tập thơ văn Phi châu đầu tiên xuất bản bằng tiếng Anh, An African Treasury(1960) và Poems from Black Africa (1963).
Thơ Langston Hughes nổi tiếng là giàu nhạc điệu, rất gần với âm nhạc, đặc biệt nhạc blues và nhạc jazz. Rất nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc, và ngay cả khi chúng không được phổ nhạc, cái hay của chúng thường chỉ bộc lộ trọn vẹn khi được đọc lớn tiếng, thậm chí, gào thét, với tiếng nhạc đệm đằng sau. Bởi vậy, nhiều người gọi thơ của ông là “thơ jazz” (jazz poetry) hay “thơ blues” (blues poetry). Hơn nữa, sau khi tập The Weary Blues được xuất bản vào năm 1926, ông còn được xem là một trong những nhà thơ đầu tiên đã ứng dụng kỹ thuật của nhạc jazz và blues vào thơ.
[*]Về đời sống riêng, Langston Hughes không bao giờ lập gia đình (và một số người nghĩ ông là đồng tính luyến ái). Tuy vậy, ông làm thơ tình khá nhiều, trong đó, bài thơ “Life is Fine” (“Đời thật ngon”) dưới đây được xem là một trong những bài thơ nổi tiếng và được yêu thích nhất của ông.
Phan Quỳnh Trâm
_________________________
[*]Mời đọc tiểu luận “Thơ Jazz: tiết tấu, âm thanh và phong khí da đen” (2/1999) của Hoàng Ngọc-Tuấn.
_________
Đời thật ngon
Tôi đi xuống sông,
Tôi ngồi trên bờ.
Tôi cố nghĩ nhưng không thể,
Thế là tôi nhảy ùm xuống nước và chìm lỉm.
Tôi trèo lên bờ một lần và gào!
Tôi trèo lên bờ hai lần và khóc!
Nếu nước không quá lạnh
Tôi có thể đã chìm và đã chết.
Nhưng dưới nước Lạnh lắm! Lạnh lắm!
Tôi đi lên thang máy
Mười sáu tầng trên mặt đất.
Tôi nghĩ đến người yêu của tôi
Và nghĩ tôi có thể lao xuống.
Tôi đứng trên đó và gào!
Tôi đứng trên đó và khóc!
Nếu nó không cao đến vậy
Tôi có thể đã nhảy xuống và đã chết.
Nhưng trên đó Cao quá! Cao quá!
Bởi vậy đến giờ tôi vẫn sống,
Tôi đoán tôi sẽ tiếp tục sống.
Tôi có thể đã chết vì tình yêu—
Nhưng nhờ cuộc sống tôi lại được ra đời
Dù em có thể nghe tôi gào,
Dù em có thể thấy tôi khóc—
Tôi sẽ thật khốn kiếp, cưng ạ,
Nếu em thấy tôi chết.
Đời thật ngon! Ngon như rượu! Đời thật ngon!
Langston Hughes – Bản dịch của Phan Quỳnh Trâm
————
Life Is Fine
I went down to the river,
I set down on the bank.
I tried to think but couldn’t,
So I jumped in and sank.
I came up once and hollered!
I came up twice and cried!
If that water hadn’t a-been so cold
I might’ve sunk and died.
But it was Cold in that water! It was cold!
I took the elevator
Sixteen floors above the ground.
I thought about my baby
And thought I would jump down.
I stood there and I hollered!
I stood there and I cried!
If it hadn’t a-been so high
I might’ve jumped and died.
But it was High up there! It was high!
So since I’m still here livin’,
I guess I will live on.
I could’ve died for love–
But for livin’ I was born
Though you may hear me holler,
And you may see me cry–
I’ll be dogged, sweet baby,
If you gonna see me die.
Life is fine! Fine as wine! Life is fine!
Like this:
Like Loading...
Related
phan quỳnh trâm | quincy phan 