Pessoa bàn về sự thông minh | Pessoa on Intelligence – Fernando Pessoa

 FERNANDO PESSOA

(June 13, 1888 – November 30, 1935)

Fernando Pessoa là một trong những nhà thơ lớn nhất trong lịch sử văn học của Bồ Đào Nha và là một trong vài cây bút đa dạng nhất trên thế giới. Dưới gần một trăm bút hiệu khác nhau, với những phong cách khác nhau, ông là một hiện tượng hiếm hoi, hầu như vô tiền khoáng hậu, trong văn học thế giới. Pessoa không những sáng tác mà còn viết tiểu luận, nghiên cứu và phê bình. Tư tưởng ông không thành hệ thống để có thể được xem là một lý thuyết gia nhưng rải rác ở nhiều chỗ, chúng ta cũng có thể bắt gặp những nhận xét rất độc đáo. Tôi sẽ lần lược trích dịch và đăng tải một số ý kiến của Pessoa liên quan đến văn học, nghệ thuật và đời sống. Đoạn văn dưới đây được trích từ cuốn The Book of Disquiet do Richard Zenith biên tập và dịch thuật từ tiếng Bồ Đào Nha và được Penguin Books xuất bản năm 2001.

Tiêu đề do người dịch đặt.

Không có một ý tưởng thông minh nào có thể đạt được sự đồng thuận trừ phi nó bị trộn lẫn với một chút gì đó ngu xuẩn. Tư tưởng tập thể ngu xuẩn bởi vì nó có tính tập thể. Không có gì vượt qua được địa hạt của tập thể mà không để lại ở biên giới – như một thứ thuế đường – hầu hết những sự thông minh mà nó hàm chứa.

Thời trẻ, chúng ta có hai mặt. Trí thông minh bẩm sinh của chúng ta, có thể đáng kể, tồn tại song song với sự ngu xuẩn vì thiếu kinh nghiệm, hình thành một trí thông minh thứ hai, thấp hơn. Chỉ sau này chúng mới hợp nhất lại. Bởi thế cho nên tuổi trẻ luôn sai lầm – không phải vì sự thiếu kinh nghiệm, mà vì sự bất hợp nhất của nó.

Ngày nay, khoá học duy nhất còn lại cho kẻ thông minh thượng thừa là sự thoái vị.

==================

No intelligent idea can gain general acceptance unless some stupidity is mixed in with it. Collective thought is stupid because it’s collective. Nothing passes into the realm of the collective without leaving at the border – like a toll – most of the intelligence it contained.

In youth we’re twofold. Our innate intelligence, which may be considerable, coexists with the stupidity of our inexperience, which forms a second, lesser intelligence. Only later on do the two unite. That’s why youth always blunders – not because of its inexperience, but because of its non-unity.

Today the only course left for the man of superior intelligence is abdication.

From the Book of Disquiet (New York: Penguin Books, p199).  Edited and translated by Richard Zenith