Bạn, người đọc| You, Reader – Billy Collins

(1941~)

Billy Collins sinh tại New York, tốt nghiệp tiến sĩ văn học tại Đại học California, Riverside; từ năm 1968, dạy văn học tại trường Lehman College cho đến ngày về hưu. Ông cũng là giáo sư thỉnh giảng tại nhiều đại học khác trên khắp nước Mỹ và Ireland. Ông được phong tước Thi sĩ Công Huân của Mỹ từ năm 2001 đến 2003; Thi sĩ Công Huân của thành phố New York từ năm 2004 đến 2006. Ông được mời làm biên tập viên cho nhiều tạp chí văn học nổi tiếng như The Alaska Quarterly Review và Southern Review.

Billy Collins được xem là một hiện tượng trong thơ ca của Mỹ trong suốt mấy thập niên vừa qua. Nhiều nhà phê bình nhận định là kể từ sau Robert Frost (1874-1963), không có nhà thơ nào của Mỹ kết hợp được những yếu tố thường bị cho là trái ngược nhau như ở Collins: vừa mới mẻ vừa quen thuộc, vừa sâu sắc vừa dí dỏm, vừa nghiêm túc lại vừa nhẹ nhàng, vừa thoả mãn được nhu cầu về sự cách tân nghiêm ngặt của giới hàn lâm lại vừa đáp ứng được thị hiếu bình dị của đông đảo quần chúng, vừa đoạt được giải thưởng cao và khó nhất lại vừa nằm trong danh sách những nhà thơ có sách bán chạy nhất trong nhiều năm liền. Không phải ngẫu nhiên mà báo New York Times vinh danh Collins là thi sĩ được yêu chuộng nhất nước Mỹ. Ông được mời đi đọc thơ và nói chuyện về thơ rất nhiều lần và ở nhiều nơi khác nhau. Thơ của ông được dịch ra nhiều thứ tiếng và chọn đưa vào chương trình giảng dạy môn văn học từ trung học đến đại học ở Mỹ.

Tác phẩm đã in của ông bao gồm: Pokerface (1977), Video Poems (1980), The Apple That Astonished Paris (1988), Questions About Angels (1991), The Art of Drowning (1995), Picnic, Lightning (1998), Taking Off Emily Dickinson’s Clothes (2000), Sailing Alone Around the Room: New and Selected Poems (2001), Nine Horses (2002), The Trouble with Poetry (2005), She Was Just Seventeen (2006) và Ballistics (2008). Ngoài ra, ông cũng biên tập nhiều thi tuyển, như Poetry 180 (2003), 180 More Extraordinary Poems for Every Day (2005), Bright Wings: An Illustrated Anthology of Poems About Birds (2010)…

Phan Quỳnh Trâm

________

Tôi tự hỏi không biết bạn sẽ cảm thấy thế nào

khi bạn khám phá ra

tôi, thay vì bạn, đã làm bài thơ này

chính tôi là người đã dậy sớm

ngồi trong nhà bếp

và tả lại bằng một cây viết

những cánh cửa sổ ướt đẫm mưa,

giấy dán tường hình lá cây thường xuân,

con cá vàng lượn tròn quanh chậu.

Cứ thoải mái đi và nhìn về hướng khác,

cứ cắn môi và xé đi trang giấy,

nhưng, nghe này bạn—chỉ sớm hay muộn thôi

trước khi một trong hai chúng ta tình cờ

nhận ra những ngọn nến không được thắp sáng

và tiếng kim đồng hồ tích tắc trên tường.

Thêm vào đó, không có gì xảy ra vào buổi sáng hôm ấy—

một bài hát trên đài phát thanh,

một chiếc xe rú còi dọc theo con đường bên ngoài—

và tôi chỉ nghĩ

về những lọ muối và tiêu

đang đứng cạnh nhau trên một miếng vải lót bàn ăn.

Tôi tự hỏi không biết sau bao nhiêu năm

chúng đã trở thành bạn của nhau chưa

hay chúng vẫn còn xa lạ với nhau

như bạn và tôi

vốn xoay xở để vừa quen vừa lạ

với nhau cùng một lúc—

tôi ở chiếc bàn ăn này với một cái chén đựng lê,

bạn dựa người vào khung cửa ở một nơi nào đó

gần những bông hoa tú cầu màu xanh, đọc bài thơ này.

Bấm vào đây để nghe Billy Collins đọc “You, Reader”

Billy Collins – Bản dịch của Phan Quỳnh Trâm

—————————-

Dịch từ nguyên tác “You, Reader” của Billy Collins, trong The Trouble With Poetry and Other Poems (New York: Random House Trade Paperbacks, 2007), 3-4.

You, Reader

I wonder how you are going to feel
when you find out
that I wrote this instead of you,

that it was I who got up early
to sit in the kitchen
and mention with a pen

the rain-soaked windows,
the ivy wallpaper,
and the goldfish circling in its bowl.

Go ahead and turn aside,
bite your lip and tear out the page,
but, listen—it was just a matter of time

before one of us happened
to notice the unlit candles
and the clock humming on the wall.

Plus, nothing happened that morning—
a song on the radio,
a car whistling along the road outside—

and I was only thinking
about the shakers of salt and pepper
that were standing side by side on a place mat.

I wondered if they had become friends
after all these years
or if they were still strangers to one another

like you and I
who manage to be known and unknown
to each other at the same time—

me at this table with a bowl of pears,
you leaning in a doorway somewhere
near some blue hydrangeas, reading this