BILLY COLLINS
(1941~)
Billy Collins sinh tại New York, tốt nghiệp tiến sĩ văn học tại Đại học California, Riverside; từ năm 1968, dạy văn học tại trường Lehman College cho đến ngày về hưu. Ông cũng là giáo sư thỉnh giảng tại nhiều đại học khác trên khắp nước Mỹ và Ireland. Ông được phong tước Thi sĩ Công Huân của Mỹ từ năm 2001 đến 2003, và Thi sĩ Công Huân của thành phố New York từ năm 2004 đến 2006. Ông được mời làm biên tập viên cho nhiều tạp chí văn học nổi tiếng như The Alaska Quarterly Review và Southern Review.
Billy Collins được xem là một hiện tượng trong thơ ca của Mỹ trong suốt mấy thập niên vừa qua. Nhiều nhà phê bình nhận định là kể từ sau Robert Frost (1874-1963), không có nhà thơ nào của Mỹ kết hợp được những yếu tố thường bị cho là trái ngược nhau như ở Collins: vừa mới mẻ vừa quen thuộc, vừa sâu sắc vừa dí dỏm, vừa nghiêm túc lại vừa nhẹ nhàng, vừa thoả mãn được nhu cầu về sự cách tân nghiêm ngặt của giới hàn lâm lại vừa đáp ứng được thị hiếu bình dị của đông đảo quần chúng, vừa đoạt được giải thưởng cao và khó nhất lại vừa nằm trong danh sách những nhà thơ có sách bán chạy nhất trong nhiều năm liền. Không phải ngẫu nhiên mà báo New York Times vinh danh Collins là thi sĩ được yêu chuộng nhất nước Mỹ. Ông được mời đi đọc thơ và nói chuyện về thơ rất nhiều lần và ở nhiều nơi khác nhau. Thơ của ông được dịch ra nhiều thứ tiếng và chọn đưa vào chương trình giảng dạy môn văn học từ trung học đến đại học ở Mỹ.
Tác phẩm đã in của ông bao gồm: Pokerface (1977), Video Poems (1980), The Apple That Astonished Paris (1988), Questions About Angels (1991), The Art of Drowning (1995), Picnic, Lightning (1998), Taking Off Emily Dickinson’s Clothes (2000), Sailing Alone Around the Room: New and Selected Poems (2001), Nine Horses (2002), The Trouble with Poetry (2005), She Was Just Seventeen (2006) và Ballistics (2008). Ngoài ra, ông cũng biên tập nhiều thi tuyển, như Poetry 180 (2003), 180 More Extraordinary Poems for Every Day (2005), Bright Wings: An Illustrated Anthology of Poems About Birds (2010)…
Phan Quỳnh Trâm
______
Học trò
Cuốn kim chỉ nam về thơ,
mà tôi đã mua tại một gian hàng lộ thiên bên bờ sông,
chứa đựng nhiều quy tắc
về những điều nên tránh và những thứ nên làm.
Nhiều hơn hai người trong một bài thơ
là một đám đông, là một.
Đề cập đến quần áo bạn đang mặc
khi đang làm thơ, là hai.
Tránh dùng từ vortex,
từ velvety và từ cicada. [1]
Nếu lúng túng ở phần kết thúc,
hãy cho vài con gà mái nâu đứng trong mưa.
Đừng bao giờ thú nhận rằng bạn xem lại
Và- luôn luôn giữ cho bài thơ bạn ở trong một mùa.
Tôi cũng cố lưu tâm,
nhưng ở những ngày cuối mùa hè này
mỗi khi ngước lên từ trang sách,
nhìn thấy vết cháy trên những chiếc lá vàng,
Tôi nghĩ đến những cơn gió buốt
sẽ sớm luồn vào chiếc áo lạnh của tôi.
____________
Chú thích:
[*]vortex:cơn lốc; velvety: mượt mà; và cicada: con ve sầu; những từ này bị xem là sáo.
————————
Dịch từ nguyên tác “The Student” của Billy Collins, trong The Trouble With Poetry and Other Poems (New York: Random House Trade Paperbacks, 2007), 51.
The Student
~ Billy Collins
My poetry instruction book,
which I bought at an outdoor stall along the river,
contains many rules
about what to avoid and what to follow.
More than two people in a poem
is a crowd, is one.
Mention what clothes you are wearing
as you compose, is another.
Avoid the word vortex
the word velvety and the word cicada.
When at a loss for an ending,
have some brown hens standing in the rain.
Never admit that you revise.
And- always keep your poem in one season.
I try to be mindful,
but in these last days of summer
whenever I look up from my page
and see a burn-make of yellow leaves,
I think of the icy winds
that will soon be knifing through my jacket.
phan quỳnh trâm | quincy phan 