Truyện ngắn “Hình ảnh” của Hoàng Long khiến cho tôi liên tưởng đến cuốn Camera Lucida: Reflections on Photography của Roland Barthes. Roland Barthes viết cuốn này hai năm sau cái chết của mẹ ông và cuốn sách được xuất bản chỉ vài tuần trước cái chết của chính ông. Từ khi còn nhỏ ông đã rất gần gũi với mẹ nên cái chết của bà khiến ông vô cùng đau đớn. Ông xem lại và nghiền ngẫm từng bức ảnh của bà. Lòng tiếc thuơng sâu sắc đó kết tinh thành cuốn Camera Lucida, như một bài điếu văn đối với mẹ. Lâu nay, người ta đã nói nhiều đến cái chết của hàng triệu tế bào trong cơ thể con người trong mỗi giây, hay bằng một cách khác, xưa hơn, “không ai tắm hai lần trên một dòng sông”. Trong cuốn này, Roland Barthes nhận định: “Sự chết chính là hình thái của bức ảnh”(“Death is the eidos of that Photograph”). Khi chúng ta nhìn vào một bức ảnh của ai đó, một: họ đã chết, hai: họ sẽ chết. Chính khoảnh khắc đó cũng là một khoảnh khắc chết, chính hình ảnh của con người trong khoảnh khắc đó cũng là một hình ảnh chết. Khi người ta giơ máy hình lên chụp một ai đó, hay một cái gì đó, họ đang chụp một cái chết. Đời sống con người, hoá ra là sự tiếp diễn liên tục của những cái chết, của những hình ảnh chết, để đến khi họ đi đến cái chết cuối cùng, thì chính những hình ảnh chết đó lại là thứ còn sống sót trong tâm thức của những người còn ở lại.
Phan Quỳnh Trâm.
Ảnh: Roland Barthes và mẹ, in trong cuốn Roland Barthes By Roland Barthes, University of California Press xuất bản năm 1994. 
Hình bìa cuốn Camera Lucida: Reflections on Photography, do Vintage Books xuất bản năm 2000.
phan quỳnh trâm | quincy phan 