Wisława Szymborska (1923-2012) là nhà thơ, dịch giả và là người viết tiểu luận nổi tiếng của Ba Lan. Lúc trẻ, bà học về văn chương, sau đó, chuyển sang xã hội học. Lúc còn là sinh viên, bà đã bắt đầu viết văn và làm thơ dưới ảnh hưởng của Czesław Miłosz. Bà có quan hệ chặt chẽ với đảng Cộng sản Ba Lan nhưng đồng thời cũng có nhiều bạn bè trong giới bất đồng chính kiến. Về sau, lúc lớn tuổi, càng lúc bà càng có quan điểm độc lập với chính quyền. Bà viết cả cho các tờ báo chui dưới một số bút hiệu khác nhau.
Bà xuất bản khá nhiều thơ, dịch phẩm và tiểu luận, với chúng, bà đoạt được nhiều giải thưởng văn chương có uy tín, trong đó, có giải Nobel vào năm 1996. Thơ của bà thường pha chút châm biếm nhẹ nhàng khi nói đến những xung đột và nghịch lý trong lịch sử và hiện thực, hơn nữa, đầy nhạc điệu đến độ nhiều người cho bà là một Mozart của thơ ca (Mozart of Poetry).
COUP DE FOUDRE
Cả hai đều tin
một đam mê bất ngờ kết hợp họ lại với nhau
Sự tin chắc như vậy thật đẹp,
nhưng sự phân vân không chừng đẹp hơn nhiều.
Bởi trước, họ chưa hề gặp nhau, họ chắc
giữa họ chưa bao giờ có điều gì cả
Thế còn ngoài đường phố, trên cầu thang, ngoài hành lang- nơi mà họ có lẽ
đã thoáng thấy nhau cả triệu lần?
Tôi muốn hỏi họ
chẳng lẽ họ không nhớ-
một khoảnh khắc mặt đối mặt
ở một cánh cửa quay vòng nào đó?
có lẽ là một tiếng “xin lỗi” lí nhí trong đám đông?
một tiếng “nhầm số” cộc lốc trên điện thoai?
nhưng tôi biết câu trả lời
Không, họ không nhớ đâu.
Họ sẽ ngạc nhiên khi nghe
May Rủi đã đùa với họ
nhiều năm rồi.
Chưa thực sự sẵn sàng
để trở thành định mệnh của họ,
nó đưa họ đến gần nhau, chia cắt họ,
nó dập tắt một tiếng cười,
rồi nhảy vọt ra ngoài.
Có những dấu hiệu và tín hiệu,
ngay cả khi họ chưa thể đọc được chúng,
Có lẽ ba năm trước
hay chỉ mới thứ ba tuần vừa rồi.
một chiếc lá nào đó phất phơ
từ vai này sang vai khác
Một cái gì đó bị đánh rơi và được nhặt lên lại
Ai mà biết, có lẽ quả bóng đã biến mất
trong bụi cây của tuổi thơ
Có những tay cầm và chuông cửa
nơi một sự va chạm phủ lên một sự va chạm khác
Hành lý được kiểm tra và đứng cạnh nhau.
Một đêm, có lẽ thế, cùng một giấc mơ,
trở nên mờ dần vào gần sáng.
mỗi bắt đầu
cuối cùng thì, cũng chỉ là một phần tiếp theo,
và cuốn sách của số phận
thì luôn luôn mở nửa chừng.
======
Phan Quỳnh Trâm dịch từ bản dịch tiếng Anh “Love at First Sight” của Stanislaw Baranczak và Clare Cavanagh in trong Szymborska, Nothing Twice: Selected Poems (Wydawnictwo Literackie, 1997)
======
LOVE AT FIRST SIGHT
They’re both convinced
that a sudden passion joined them
Such certainty is beautiful,
but uncertainty is more beautiful still.
Since they’d never met before, they’re sure
that there’d been nothing between them
But what’s the word from the streets, staircases, hallways—perhaps they’ve passed by each other a million times?
I want to ask them
if they don’t remember—
a moment face to face
in some revolving door?
perhaps a “sorry” muttered in a crowd?
a curt “wrong number” caught in the receiver?—
but I know the answer
No, they don’t remember.
They’d be amazed to hear
that Chance has been toying with them
now for years.
Not quite ready yet
to become their Destiny,
it pushed them close, drove them apart,
it barred a laugh,
and then leaped aside.
There were signs and signals,
even if they couldn’t read them yet.
Perhaps three years ago
or just last Tuesday
a certain leaf fluttered
from one shoulder to another?
Something was dropped and then picked up.
Who knows, maybe the ball that vanished
into childhood’s thicket?
There were doorknobs and doorbells
where one touch had covered another
Suitcases checked and standing side by side.
One night, perhaps, the same dream,
grown hazy by morning.
Every beginning
is only a sequel, after all,
and the book of events
is always open halfway through.
phan quỳnh trâm | quincy phan 