Tình bạn quanh một quả táo – Phan Quỳnh Trâm

Có nhiều câu chuyện thú vị về tình bạn giữa Gertrude Stein và Picasso nhưng có một câu chuyện tôi đặc biệt thích và nhớ mãi.

Trong các anh chị em trong nhà, Gertrude Stein gần gũi thân thiết nhất với Leo Stein, người anh kế. Cả hai đều thông minh nhạy bén và có cùng một đam mê sưu tập tranh. Từ 1903 đến 1914 hai anh em sống chung với nhau ở căn hộ 2 tầng 27 rue de Fleurus ở gần vườn Luxembourg và cùng nhau sưu tập nhiều tranh có giá trị của Cézanne, Renoir, Gauguin, Manet, Toulouse-Lautrec, Matisste, Picasso và nhiều hoạ sĩ đương đại thời đó.

Quan hệ giữa hai anh em bắt đầu trục trặc kể từ khi Alice Toklas (người “vợ” đồng tính của Gertrude Stein) dọn vào sống chung vào năm 1909. Nhiều tài liệu cho rằng Leo Stein không thích Toklas. Sự rạn nứt trong tình anh em còn xuất phát từ một lý do khác, có tính nghệ thuật: Cùng năm đó, Picasso bắt đầu thử nghiệm cách vẽ lập thể; trong khi Gertrude Stein vô cùng hứng thú với nó và áp dụng lối viết lập thể trong tác phẩm của mình thì Leo Stein lại không chịu nổi sự thay đổi đó ở cả Picasso lẫn Gertrude Stein. Picasso và Gertrude Stein càng trở nên thân thiết và cùng bắt đầu có tên tuổi thì Leo Stein lại được xem như một hoạ sĩ thất bại.

Năm 1914, Leo Stein dọn ra khỏi căn hộ ở rue de Fleurus để sang Florence – Ý sinh sống. Việc phân chia các bức tranh mua chung làm cho quan hệ giữa hai anh em hoàn toàn sụp đổ đến nổi suốt hơn 30 năm sau đó họ không hề gặp nhau. Leo Stein giữ những bức tranh của Renoir và để lại tất cả tranh Picasso cho Gertrude Stein (trừ những bức phác hoạ Picasso vẽ cho Leo Stein). Nói chung, Gertrude Stein đồng ý với sự phân chia đó bởi bà cũng chẳng mặn mà gì với Renoir. Bà chỉ buồn và tiếc nuối khi Leo Stein giành giữ bức 5 quả táo của Cézanne, mặc dù Leo đã để lại cho Gertrude tất cả những bức Cézanne còn lại.

Cezanne-Apples2
Paul Cézanne, Five Apples, 1877-78

Picasso chứng kiến nỗi buồn của Gertrude Stein khi mất bức tranh mà bà rất yêu thích. Ông âm thầm vẽ bức Quả táo (1914) và đem đến tặng Gertrude Stein trong dịp Giáng Sinh, như một cách đền bù cho bức 5 Quả táo của Cézanne.

Đây, quả táo trơ trọi của Picasso:

FullSizeRender
Pablo Picasso, Apple, 1914

Thành thật mà nói, so với nhiều bức tranh khác của Cézanne và Picasso, tôi không thật sự thích cả hai bức tranh này, dù 5 quả hay 1 quả, nhưng tôi thật sự thích câu chuyện này về tình bạn giữa Picasso và Gertrude Stein. Nó thật dễ thương và cảm động.

Tài liệu tham khảo:

1. The Steins Collect. Matisse, Picasso, and the Parisian Avant-Garde, do Janet Bishop, Cécile Debray và Rebecca Rabinow biên tập (2012), San Francisco MOMA phối hợp với Yale University Press xuất bản.

2. Gertrude Stein, writings and lectures 1911-1945, Patricia Meyerowitz biên tập và Elizabeth Sprigge giới thiệu (1967), Peter Owen xuất bản.

2 thoughts on “Tình bạn quanh một quả táo – Phan Quỳnh Trâm

  1. Cảm ơn tác giả PQT. Tôi thích câu kết thúc đầy bất ngờ & thú vị.
    Truyện tuy ngắn gọn nhưng nhiều ý nghĩa thấm thía.
    Vì đồng cảm với quan điểm nghệ thuật mới mà có được tình bạn tri kỷ giữa hai người xa lạ Gertrude Stein & Picasso.
    Vì bất đồng với hướng nghệ thuật mới mà hai anh em mất đi tình huyết thống.
    Chuyện cũ xưa nhưng bây giờ cũng không khác lắm ở cả lãnh vực ngoài nghệ thuật.
    Tôi nghĩ ra một phương pháp viết gọn chữ Việt, đặt tên là “Chữ Việt Nhanh” (CVN). Tôi giới thiệu cvn vào các diễn đàn trong nước, để ai thích thì dùng như một cách tốc ký trong tin nhắn. Vậy mà cũng nhận được khá nhiều chỉ trích gay gắt cho cvn chỉ là làm hỏng sự trong sáng tiếng Việt, làm hại đến nền văn hóa, v.v…
    Nếu thích thì xin xem thử ở một link sau ở Diễn đàn Tinh Tế:
    https://www.tinhte.vn/threads/moi-tham-gia-offline-chu-viet-nhanh-vao-luc-2-gio-30-chieu-cn-tai-nha-van-hoa-thanh-nien.2406719/

    Liked by 1 person

  2. Nội dung mình muốn nói với trâm ko liên quan j đến câu chuyện cua các danh họa cả. Nhưng minh có một bài thơ gửi đến quynh cung co nội dung gần giống , y thơ thô thiển mong quynh đừng chê nha đó là tâm ý của minh . Xin lỗi quỳnh trước nha vì đã đường đột vì minh liên lạc bằng facebook với quỳnh ko được nên thử bằng cach này
    ẢO MỘNG THỜI ẤU THơ
    Tôi gọi tên em trong ảo mộng
    Em ởđâu nơi nào đóa Quỳnh Trâm
    Đem đến trong tôi nhiều kỉ niệm
    Cảm xúc trong tôi bỗng ua về
    Những trò vụn vặt của trẻ con
    Chén chè khi xưa hình như có
    Một chút quan tâm chút dại khơ?
    Mặc dù hai đứa không cùng lớp
    Tập vở trao nhau chắc hẹn hò?
    Hai đứa bên nhau chỉ bóng bàn
    Chăm chút cho em từng thao tác
    Có biết đâu rằng sự xẻ chia,,?
    Lại khi hai đứa cùng nhau bước
    Một người đi trước đứa đi sau
    Hồ bơi trong xanh đang trước mắt
    Tôi ngỡ như rằng nước thần tiên
    Cô bé bên tôi một tiên nữ
    Trời cao phái xuống vớt hồn tôi
    Một ngày u ám tôi không biết
    Em đã quay lưng lại với tôi
    Một câu chia cách cũng không có
    Tôi ngước mắt nhìn em ngoảnh mặt
    Mặc cảm trong tôi hình như có
    Chắc tại mẹ tôi không bình thường
    Bạn bè xa lánh quanh tôi hêt
    Suy nghĩ non dại của trẻ thơ
    Những gì quanh em tôi vẫn biết
    Tiếng đàn réo rắt sau cánh cửa
    Giải nhì em mang đến cho ai?
    Rồi lại tin tức em du học
    Một nơi xa tít tận chân trời
    Đường đi tôi thấy bỗng mịt mờ
    Giờ đây hai đứa đã khôn lớn
    Em ở nơi xa tận chân trời
    Tình em trong tôi vẫn còn đó
    Cô bé năm xưa thuở ấu thơ
    Cảm được trong tim chút tình tôi
    Có biết không em tình tôi đó
    Ảo mộng tình đầu của tuổi thơ

    ,Khánh Duy 09/05/2016

    Xin lỗi vì đã đường đột làm phiền Trâm.
    Duy có nhắn facebook cho Trâm mà không thấy trả lời . Nick của Duy là kitaro trần đó ko không biết Trâm có nhận được tin nhắn ko . Nếu ko phiền thì nhớ hồi đáp bằng facebook nha . Bye chúc vui

    Like

Leave a comment